ABC Frankowicza

Klauzule abuzywne to inaczej postanowienia umowy zawieranej przez przedsiębiorcę (np. bank) z konsumentem, które są elementem wzorca (np. umowa lub regulamin) opracowanego przez przedsiębiorcę, które są uznawane za nieuczciwe. W szczególności dają one nadmierne uprzywilejowanie stronie silniejszej, są niezrozumiałe, sprzeczne z zasadą lojalności itp. W praktyce umów kredytów walutowych najczęściej są to zapisy dające bankom prawo do samodzielnego tworzenia kursów do których waloryzowany jest kredyt.

Kredyt denominowany to kredyt, w którym zobowiązanie wyrażone jest w umowie w walucie obcej, wypłata kredytu następuje w walucie polskiej, harmonogram spłaty kredytu wyrażony jest walucie obcej, a spłata następuje w walucie polskiej. W takim kredycie waluta obca nie jest jedynie miernikiem waloryzacji, lecz wyraża wartość zobowiązania pieniężnego.

Kredyt indeksowany udzielany jest w walucie polskiej, przy czym na dany dzień (najczęściej dzień uruchomienia kredytu), kwota kapitału kredytu (lub jej transza) przeliczana jest na walutę obcą (według bieżącego kursu wymiany waluty), która to kwota stanowi następnie podstawę ustalania wysokości rat kapitałowo-odsetkowych. Wysokość kolejnych rat kapitałowo-odsetkowych określana jest zatem w walucie obcej, ale ich spłata dokonywana jest w walucie polskiej, po przeliczeniu według kursu wymiany walut na dany dzień (najczęściej na dzień spłaty). W ten sposób obliczane jest saldo kredytu przez cały okres trwania umowy oraz wysokość comiesięcznych rat.

Pojęcie „odfrankowienia” jest pojęciem potocznym, które weszło na stałe do języka prawniczego. Oznacza to takie przekształcenie umowy, w wyniku którego uznaje się ją za zawartą od początku w walucie polskiej zaś zadłużenie nie jest przeliczane według kursów waluty obcej, przy pozostawieniu oprocentowania w postaci wskaźnika Libor (Saron).

Przedawnienie to stan, w którym strona zobowiązana może uchylić się od spełnienia świadczenia z uwagi na upływ określonego okresu czasu. Przez długi czas rozbieżności w orzecznictwie budziła kwestia tego, czy i kiedy roszczenie kredytobiorcy ulega przedawnieniu. Aktualnie uważa się, że tak długo jak umowa formalnie obowiązuje, przedawnienie nie biegnie. Dopiero powołanie się przez kredytobiorcę na nieważność umowy i podjęcie działań prawnych w celu sądowego zniweczenia skutków umowy kredytowej, rozpoczyna bieg terminu przedawnienia.

Polega na tym, że każda ze stron umowy kredytowej ma własne roszczenie o zwrot spełnionego świadczenia: kredytobiorca o zwrot świadczeń spełnionych na rzecz banku a bank o zwrot kwoty wypłaconego nominalnie kredytu. Nie dochodzi do ich kompensacji (potrącenia) a odsetki są naliczane od chwili gdy kredytobiorca występuje z żądaniem zwrotu wpłaconych rat. Teoria ta dominuje na gruncie orzecznictwa w tzw. sprawach frankowych

Polega na tym, że świadczenia stron powinny być wzajemnie skompensowane (potrącone). Według tego punktu widzenia, jeżeli kredytobiorca „nadpłacił” raty ponad kwotę udzielonego kredytu, może domagać od banku jedynie nadwyżki. Jest to konstrukcja rzadko przyjmowana przez sądy, zazwyczaj spotykana w sprawach, gdzie umowy zostały już zakończone (np. przy sprzedaży nieruchomości i spłacie całego kredytu).

Jest to potoczne określenie będące w istocie ustaleniem przez Sąd, że umowa kredytu waloryzowanego kursem waluty obcej jest nieważna. Prawomocny wyrok potwierdzający nieważność umowy ma bardzo daleko idące skutki, gdyż umowa przestaje obowiązywać, wszystkie wpłaty na rzecz banku uznawane są za świadczenie nienależne i podlegają zwrotowi zaś bank jest zobowiązany do usunięcia zabezpieczeń do umowy kredytowej w tym wykreślenia hipoteki oraz zwrotu weksla, jeżeli był on zabezpieczeniem kredytu.

Jest to postanowienie wydawane przez Sąd po złożeniu pozwu lub poprzedzające jego złożenie umożliwiające zaprzestanie spłacania rat kredytu bez jakichkolwiek negatywnych konsekwencji takich jak wypowiedzenie umowy przez bank, wpisanie kredytobiorcy do BIK itp. Najczęściej wchodzi w grę wówczas, gdy suma wpłat kredytobiorcy osiąga lub przekracza wartość wypłaconego przez bank kredytu.